Không khó để bắt gặp một chiếc xe cổ lăn bánh trên đường phố Cuba. Ở một nơi nào đó có thể nó đã thành "phế liệu" nhưng tại đất nước này có đến hàng chục nghìn chiếc xe được sản xuất từ rất lâu hiện vẫn đang là phương tiên di chuyển của người dân. Cả thế giới không khỏi tò mò về "thiên đường xe cổ" mà còn trong cách mua ban oto ở Cuba.
Lịch sử của những chiếc xe đầu tiên
Lần đầu tiên xe hơi xuất hiện ở Cuba là vào năm 1898. Thời điểm đó vận tốc tối đa của chiếc xe này là 10km/h cũng khiến người dân tổ chức ăn mừng bằng một buổi tiệc thật hoành tráng.
Hơn 30 năm sau sự kiện đó, Chính phủ mới bắt đầu cho nhập khẩu ô tô từ Mỹ vào, chủ yếu là từ những thương hiệu như Ford hoặc Chevrolet. Ở Cuba một chiếc xe đang chạy trên phố cũng có thể đáng giá hàng triệu đô bởi độ "hiếm có khó tìm" ở thời buổi hiện đại.
Hàng chục nghìn model thời xưa vẫn còn được sử dụng cho đến hôm nay
Về sau thị trường mua ban oto được đa dạng mẫu mã hơn nhờ việc Cuba được Liên Xô bảo trợ sau cách mạng thắng lợi. Những model của các thương hiệu như Lada, Volga, Moscovich hay U-oát,... bắt đầu xuất hiện nhiều hơn và vẫn còn được sử dụng cho đến hôm nay.
Những chiếc xe cổ này chiếm đa số hơn là các thương hiệu xe hiện đại nguyên nhân chính là chịu sự ảnh hưởng từ chính sách ngoại giao. Khi Cuba bị Mỹ cấm vận suốt 50 năm cùng với đó chế độ Liên Xô cũ sụp đổ khiến chính phủ buộc phải đưa ra chính sách "thắt lưng buộc bụng". Gần như quốc gia này không nhập khẩu nhiều từ nước ngoài để tập trung vực dậy nền kinh tế.
Chính phủ siết chặt mua ban oto
Người dân Cuba không được phép mua xe ô tô ngoài nước, họ chỉ có thể mua bán qua lại với nhau trong nước mà thôi. Chỉ một trường hợp ngoại lệ đó là bác sĩ hoặc vận động viên có quốc tịch Cuba đang làm việc, thi đấu ở nước ngoài sẽ được cấp giấy phép để mua xe nhưng phải mua tại các cửa hàng của nhà nước và đăng ký dưới tên Chính phủ.
Phần lớn người mua xe chỉ có thể mua oto cu đã qua tân trang và được bán ra với giá khá rẻ
Phần lớn người mua xe chỉ có thể mua oto cu đã qua tân trang và được bán ra với giá khá rẻ. Để có thể sở hữu xe 4 bánh họ phải chứng minh được nguồn gốc của tiền mua xe, phải có bằng lái và cũng chưa từng vi phạm gì ở khu đăng ký sinh sống. Nếu như đang trong thời hạn bị phạt vì vi phạm pháp luật thì không được cấp giấy phép mua xe.
Đây cũng là điểm khó khăn cho chính phủ khi kiểm tra giấy tờ xe. Bởi không phải ai được cấp giấy phép cũng mua xe. Mức thu nhập cao nhất của người dân chỉ vào khoảng 60USD/tháng không thể trang trải các chi phí. Thế là người dân đem bán giấy phép mua ban oto này với mức giá cao để thu lợi từ phần chênh lệch.
Những thay đổi trong chính sách
Lần đầu tiên trong hơn 50 năm qua Chính phủ Cuba đã cho phép tự do mua ban oto nhưng vẫn dưới sự kiểm soát của nhà nước vào tháng 12/2016 vừa qua. Với sự thay đổi này sẽ góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển, người dân sẽ có cơ hội làm giàu cải thiện đời sống.
Trước đây người nước ngoài làm việc và sinh sống tại Cuba (không bao gồm du học sinh, nhân viên ngoại giao, doanh nghiệp) mới được phép mua xe. Sau đó họ sẽ bán cho người dân bản địa để kiếm lợi nhuận. Việc làm này sau đó đã bị cấm hoàn toàn chỉ sau một thời gian ngắn.